بیشتر متخصصای سئو درباره PBNها سوالی نمیپرسن چون میترسن بقیه چه فکری دربارهشون بکنن. حالا فرصت خوبیه که بیشتر درباره PBNها یاد بگیرید.
شبکههای وبلاگ خصوصی یا همون PBNها، بسته به اینکه از کی بپرسید، میتونن یا یه ابزار مفید برای رتبهبندی سایت باشن یا یه تاکتیک غیراخلاقی در حد تروریسم!
ولی بیشتر آدما نمیپرسن چون میترسن بقیه چه فکری دربارهشون بکنن.
امروز میخوام این رویه رو عوض کنم و PBNها رو براتون توضیح بدم.
درباره جنبههای فنی، افسانهها، اخلاقیات و یه کم تاریخچه PBN صحبت میکنیم.
میدونم بعضی از متخصصای خودبزرگبین سئو به محض شنیدن اسم PBN، میان رو منبرشون و داد میزنن “لا لا لا من نمیشنوم!”، ولی این فقط نشوندهنده جهل محضه.
مثل اینه که یه دکتر بگه “ویروسها بدن پس من حاضر نیستم دربارهشون حرف بزنم!”
این اصلاً اعتمادبهنفس آدم رو نشون نمیده، وقتی کسی حاضر نیست با واقعیت روبرو بشه فقط به این دلیل که از موضوع خوشش نمیاد.
چه خودمون تصمیم بگیریم از PBN استفاده کنیم چه نه، باید حداقل بفهمیم چطور کار میکنن چون احتمالاً همه ما یه روزی با رقیبی مواجه میشیم که داره ازشون استفاده میکنه.
این دانش میتونه کمکتون کنه اگه تصمیم گرفتید PBN خودتون رو بسازید، و کمک میکنه موتورهای جستجو رو تو دنیای واقعی بهتر درک کنید.
یه دانش عمیقتر و همهجانبه ما رو متخصصای سئو بهتری میکنه.
خب PBN دقیقاً چیه؟
مفهوم PBN سادهست: یه شبکه از وبسایتهایی که ازشون استفاده میکنید تا با لینک دادن، رتبه یک یا چند سایت دیگه رو بالا ببرید.
درباره اخلاقی بودن این تاکتیک بحثهایی وجود داره.
ولی قبل از اینکه وارد این بحث بشیم، بذارید با جزئیات بیشتری توضیح بدم PBN چیه و چطور کار میکنه.
PBNها چطور کار میکنن؟
یه PBN با انتقال اعتبار، به شکل لینک، از تعدادی سایت که شما کنترل میکنید به یک یا چند سایت دیگه کار میکنه.
همه ما میدونیم لینکها چه نقشی تو الگوریتمهای موتورهای جستجو دارن.
هر چقدر لینکهای بیشتری به یه صفحه وب اشاره کنن، و ایدهآل اینه که این لینکها کیفیت بالاتری داشته باشن، اون صفحه، رتبه بهتری میگیره.
ولی به دست آوردن لینک هم گرونه هم وقتگیر، برای همین خیلی از بازاریابها تصمیم گرفتن سایتهای خودشون رو بسازن که بتونن از اونا به سایتهای دیگهشون لینک بدن.
این همون PBN یا شبکه وبلاگ خصوصیه.
مثل بیشتر چیزا تو صنعت سئو، PBNها هم با گذر زمان تکامل پیدا کردن.
قبلاً میشد چند تا سایت با محتوای کاملاً بیارزش راه انداخت، لینکهایی به “سایت اصلیمون” تو اون محتوا قرار داد، و بعد نشست و تماشا کرد که چطور تو نتایج جستجو صدرنشین میشی.
من خودم قبلاً (قبل از الگوریتم پنگوئن) از این روشها استفاده کرده بودم و نتایج شگفتانگیزی گرفته بودم.
تو بعضی موارد، سایتهای دایرکتوری بزرگی ساخته بودم که واقعاً هر کسی میتونست مقالههاش رو اونجا ارسال کنه.
این سایتها بعدش یه جریان ثابت از محتوای رایگان از طرف بازاریابهای دیگه دریافت میکردن که از محتوای خیلی خوب تا چیزی که انگار یه بچه از یه کشور دیگه نوشته، متغیر بود.
به نظر نمیرسید کیفیت محتوا تاثیری روی توانایی PBN برای بهبود رتبه سایتهایی که بهشون لینک میداد داشته باشه.
این کشف باعث شد آزمایشهای بیشتری انجام بدم.
یکیش این بود که پلتفرمی ساختم که هر بار یه محرک خاص فعال میشد، تعدادی صفحه جدید بر اساس یه سری محتوای اولیه تولید میکرد.
فکر میکردم صرفاً بازنویسی همون محتوا بارها و بارها تا دهها هزار بار نمیتونه تاثیر مثبتی داشته باشه، ولی اشتباه میکردم.
تو این آزمایش، ۲۰ تا دامنه جدا راهاندازی کردم که رو این پلتفرم اجرا میشدن، و ظرف چند روز، هر کدوم تقریباً ۱۰۰,۰۰۰ صفحه از همون محتوای بازنویسی شده داشتن.
ولی قسمت دیوونهکنندهش اینه:
همهشون رو حول یه کسبوکار محلی ساخته بودم و تو کمتر از دو هفته کاملاً دو صفحه اول نتایج جستجو رو قبضه کرده بودن.
امروزه، به نظر میرسه بعضی از تاکتیکهای PBN که قبلاً جواب میدادن دیگه کار نمیکنن.
چیزی که امروز به نظر میرسه کار میکنه سایتهای واقعی با محتوای اصیل و باکیفیت هستن که خودکفا هستن.
به عبارت دیگه، این سایت ها هدفی فراتر از صرفاً یه گره تو یه PBN بودن دارن.
این ممکنه به این معنی باشه که سایتهای مجزا همه درآمد لازم برای نگهداری خودشون رو تولید میکنن، یا حتی ممکنه به این معنی باشه که تو بعضی موارد کسبوکارهای مجزای جداگانه هستن.
مفهوم PBN امروزه اینه که یه بازاریاب تعدادی سایت میسازه یا میخره که حاوی اطلاعات مفید و اصیل هستن، و داخل اون اطلاعات، یه لینک (یا لینکهایی) به صفحاتی که میخواد رتبه بهتری بگیرن قرار میده.
اخیراً تعداد زیادی از اینا رو موقع تحقیق بکلینک برای یه مشتری خاص شناسایی کردم.
تو این مورد، یه رقیب بزرگ این رویکرد رو به سطح دیگهای برده بود و کسبوکارهای کوچکتر و در حال مبارزه رو میخرید و دامنههای قدیمیشون رو تو یه PBN عظیم ادغام میکرد تا از کسبوکار اصلیش حمایت کنه.
لازمه بگم که اون همچنین تعدادی سایت جدید هم برای PBNهاش ساخته بود و از ترکیبی از دامنههای جدید و منقضی شده استفاده میکرد.
ولی میتونید دقیقاً همین مدل رو تو هر حوزهای پیدا کنید، و از عملیاتهای تک نفره تا بزرگترین شرکتهای دنیا رو میبینید که درگیر این تاکتیک هستن.
فرمول امروز هم به محتوای اصیل و باکیفیت منتشر شده روی سایتهای PBN نیاز داره، هم به لینکهای باکیفیت از سایتهای دیگه که به سایتهای PBN اشاره میکنن.
اهمیت محتوا باید واضح باشه.
اهمیت لینکها به این دلیله که یه سایت بدون لینکهای ورودی هیچ اعتباری برای انتقال نداره، پس نمیتونه رتبه سایتهای دیگهتون رو بهبود بده.
ولی از اونجایی که ساخت یه PBN که امروز واقعاً کار کنه به سرمایهگذاری قابل توجهی از نظر زمان، پول و تلاش نیاز داره، معمولاً برای کسبوکارهای کوچکتر مقرون به صرفه نیست که PBN خودشون رو بسازن.
یا به عبارت دقیقتر، احتمالاً منابعشون جای بهتری میتونه صرف بشه.
در نتیجه، خیلیها صرفاً لینک از PBN شخص دیگهای میخرن یا اجاره میکنن.
بعضیها این کار رو ناآگاهانه انجام میدن…
ممکنه بدون اینکه بدونید از PBNها استفاده کنید؟
خیلی از افرادی که کارشون لینک سازیه، به استفاده از PBNها روی میارن چون وقتی شبکهشون راه افتاد، ایجاد لینکهای جدید براشون سریع، آسون و مقرون به صرفهست.
به عبارت دیگه، اگه این بخش از سئوتون رو برونسپاری میکنید، ممکنه در حال استفاده از PBNها باشید و حتی ندونید.
این در مورد لینک سازهای مستقل تا بزرگترین شرکتهای خدمات مهماننویسی (guest posting) که دائماً تو صنعت ما تبلیغ میکنن صدق میکنه.
این شامل خیلی از متخصصای سئو میشه که ادعا میکنن “کاملاً کلاه سفید” هستن و میگن فقط از تاکتیکهایی استفاده میکنن که با دستورالعملهای وبمستر گوگل مطابقت داره. (احتمالاً دارن دروغ میگن.)
بخش بزرگی از لینکهایی که میتونید تو سایتهای فریلنسی (مثل Fiverr، People Per Hour) بخرید هم رو PBNها ساخته شدن.
نمیگم این لزوماً چیز بدیه، فقط میگم باید ازش آگاه باشید چون با خطر بالقوه جریمه دستی (manual penalty) مواجه میشید اگه موتورهای جستجو مچتون رو بگیرن.
خطرات مرتبط با شبکههای وبلاگ خصوصی
خب، اگه لینکهای PBN ناقض دستورالعملهای گوگل هستن، خطراتش چیه؟
میتونیم اینا رو به دو سناریو کلیدی تقسیم کنیم:
۱. سایت شما جریمه میشه/رتبهش رو از دست میده
وقتی تاکتیکهای لینکسازی دستکاری شده زیادهروی میشن، ممکنه سایتتون جریمه بشه و با یه اقدام دستی مواجه بشه.
و اگه این اتفاق بیفته، صفحات شما (یا کل سایت) میتونن رتبه پایینتری بگیرن یا حتی کاملاً از نتایج جستجو حذف بشن.
اگه سایت شما تحت تاثیر قرار بگیره، گوگل تو گزارش “اقدامات دستی” تو کنسول جستجوی گوگل بهتون اطلاع میده.
مثل این:
برای بازیابی از یه اقدام دستی (Manual Action)، باید مشکل رو حل کنید (لینکها رو حذف کنید یا یه فایل disavow ارسال کنید) و یه درخواست بازبینی ارسال کنید.
حتی اگه بازبینی موفقیتآمیز باشه، ممکنه صفحهتون به رتبههای اصلی خودش برنگرده. بهترین شانستون اینه که محتوای مفید و مرتبط ایجاد کنید تا سعی کنید رتبههای بهتری به دست بیارید.
نکته حرفهای: فقط وقتی صفحات رو disavow کنید که یه اقدام دستی “لینک غیرطبیعی” دریافت کرده باشید. یا اگه میدونید لینکهای غیرطبیعی دارید و میخواید جلوتر از اعلان باشید. Disavow کردن صفحات روی رتبهها تاثیر میذاره، پس همیشه دستورالعملهای گوگل رو دنبال کنید و با احتیاط شدید پیش برید.
۲. لینکها نادیده گرفته میشن
اگه الگوریتم گوگل تشخیص بده یه بکلینک غیرطبیعیه، میتونه کاملاً نادیدهش بگیره. که یعنی لینک هیچ تاثیری روی رتبههای شما نخواهد داشت. نه مثبت نه منفی.
جان مولر از گوگل قبلاً تایید کرده که گوگل لینکهایی رو که بعیده طبیعی باشن رو نادیده میگیره.
و فراموش نکنیم که گوگل حالا دادههایی از تعداد زیادی فایل disavow داره. سالهاست که متخصصای سئو به موتور جستجو کمک میکنن تا منابع لینکهای غیرطبیعی رو بهتر بشناسه.
اگه لینکها اصلاً روی رتبهها تاثیر نذارن، منابعی که برای ساختشون اختصاص داده شده (زمان و/یا پول) عملاً هدر رفته.
هیچکس نمیخواد ببینه تلاشهاش به هدر رفته.
چرا بعضی هنوز از PBN استفاده میکنن؟
با توجه به خطرات مرتبط، احتمالاً دارید فکر میکنید چرا بعضی متخصصای سئو هنوز از شبکههای وبلاگ خصوصی برای گرفتن بکلینک استفاده میکنن.
عمدتاً به دو دلیل:
۱. به دست آوردن لینک سخت و غیرقابل پیشبینیه
به دست آوردن بکلینکهای باکیفیت زمان میبره. و نتایج تضمین شده نیست.
تاکتیکهای لینکسازی که منجر به لینکهای باکیفیت و معتبر میشن معمولاً اینان:
- ایمیل اوتریچ
- روابط عمومی دیجیتال
- لینکسازی شکسته
- بازیابی لینک
- لینکسازی منابع
- و غیره
این تاکتیکها یه چیز مشترک دارن:
شامل تماس با خبرنگارها، وبلاگنویسان، یا صاحبان وبسایتهای مرتبط و تلاش برای متقاعد کردنشون به لینک دادن به محتوای شماست.
این تکنیکها همه درباره افزایش آگاهی از یه تکه محتواست. و امیدواری که گیرنده به اندازه کافی ازش خوشش بیاد که بهش لینک بده.
اما این یعنی نتایج غیرقابل پیشبینیان.
حتی بهترین تلاشها هم نمیتونن تضمین کنن که تعداد مشخصی لینک در ماه یا فصل به دست میاد.
از طرف دیگه، استفاده از یه PBN به نظر میرسه کنترل و اطمینان بیشتری فراهم میکنه. اما بازم، ما توصیه میکنیم به جای این کار، از به دست آوردن بکلینکهای باکیفیت استفاده کنید.
۲. تمایل به کنترل و دستکاری انکر تکست
انکر تکست (Anchor text)، متنی تو یه هایپرلینکه – معمولاً زیرش خط کشیده شده – که وقتی روش کلیک میشه به یه صفحه دیگه هدایت میکنه.
انکر تکست مرتبط و توصیفی میتونه به گوگل کمک کنه زمینه یه صفحه رو بفهمه. و احتمالاً به بهبود رتبهش کمک کنه.
که همینه که باعث میشه بعضیا سراغ PBNها برن. خیلی از صاحبای PBN بهتون اجازه میدن انکر تکستی که برای هر بکلینک میخواید رو انتخاب کنید.
اگه به صورت تحریریهای لینک به دست بیارید، میبینید که خبرنگارها و وبمسترها گاهی از انکر تکستی مثل اینا استفاده میکنن:
- “اینجا کلیک کنید”
- عنوان یه مقاله
- یه URL خالی
- اسم یه کسبوکار
و متخصصای سئو، قابل درکه، ترجیح میدن انکر تکست غنی از کلمات کلیدی داشته باشن.
اونا میخوان بکلینکهایی با انکر تکست غنی از کلمات کلیدی داشته باشن که به گوگل زمینه صفحه رو بده. که تقریباً غیرممکنه از طریق اوتریچ کنترلش کرد.
افسانهها و سوءتفاهمها
افسانهها و سوءتفاهمهای زیادی درباره PBNها وجود داره.
اگه از حقیقت بیخبر باشید، میتونه تاثیر منفی روی عملکردتون داشته باشه.
حالا ممکنه فکر کنید “من که از PBN استفاده نمیکنم، پس برام مهم نیست!”
درسته. شما ممکنه استفاده نکنید، ولی این به این معنی نیست که رقباتون استفاده نمیکنن.
اگه ندونید با چی طرفید، دارید با میل خودتون به رقباتون یه مزیت ناعادلانه میدید.
و این واقعاً احمقانهست.
افسانه #۱: PBNها کار نمیکنن
این چیزیه که همش میشنوم، بیشتر از طرف کسایی که بیانیههای عمومی گوگل رو مثل انجیل قبول میکنن.
اغلب ادعا میکنن که الگوریتم گوگل “خیلی پیشرفتهتر” از اینه که این نوع تاکتیکها کار کنن.
ولی کاملاً اشتباه میکنن.
تو تحقیق درباره لینکها طی سالها، هزاران PBN شناسایی کردم که واضحاً تاثیر مثبتی روی سایتهایی که برای حمایت ازشون ساخته شده بودن داشتن.
حالا، بعضیا داد میزنن “آره، ولی همبستگی لزوماً علیت نیست!”
اگرچه این جمله از نظر فنی درسته، ولی عمدتاً هم بیربطه.
هر کسی که تا حالا تحقیق بر روی لینک های یه سایت انجام داده احتمالاً نمونههای زیادی دیده که یه سایت تو حوزههای رقابتی بالا فقط با لینکهای PBN رتبه خوبی میگیره.
PBNها کار میکنن، همونطور که آزمایشها و مطالعات موردی زیادی ثابت کردن.
افسانه #۲: PBNها آشغالن
بعضی PBNها آشغالن.
نمیشه اینو انکار کرد.
با این حال، بعضی PBNها فقط سایتهای معمولی پر از محتوای باکیفیت هستن که اتفاقاً ازشون استفاده میشه تا به سایتهای دیگه کمک کنن رتبه بهتری بگیرن.
حقیقت اینه که اگه به سایتهای دیگهای دسترسی دارید و لینکهایی به یک یا چند تا از سایتهای خودتون از هر کدوم از اونا قرار میدید، از نظر فنی دارید از یه PBN استفاده میکنید.
برای بعضیا، این جمله ممکنه یه کم درد داشته باشه.
به واقعیت خوش اومدید.
افسانه #۳: PBNها برای موتورهای جستجو خیلی راحت قابل شناسایین
مثل افسانه قبلی، این یکی هم میتونه درست باشه، ولی لزوماً درست نیست.
من استدلال میکنم که اکثر PBNها در واقع خیلی سخت قابل شناسایی هستن چون از بین بردن ردپاها نسبتاً سادست.
با مخلوط کردن اطلاعات ثبت دامنه، هاستینگ، قالبها، محتوا، و لینک دادن به چندین سایت دیگه، یه بازاریاب میتونه خیلی راحت سایتهای PBN خودش رو طوری نشون بده که انگار کاملاً بیربط به هم یا به سایتهایی هستن که میخوان رتبهشون رو بالا ببرن.
با توجه به نبوغ متخصصای سئو و تعداد زیاد سایتهای آنلاین امروزی، شناسایی PBNها به صورت الگوریتمی یا در هر مقیاسی، عملاً غیرممکنه.
البته یه نکته اینجا هست – این معمولاً فقط در مورد PBNهای خودتون صدق میکنه.
وقتی پای خرید یا اجاره لینک از PBN شخص دیگهای وسط میاد، سناریو کاملاً متفاوته چون معمولاً نمیدونید اون شخص چقدر تو انتخاب سایتهایی که بهشون لینک میده گزینشی عمل میکنه.
و ایدهای ندارید که چقدر تو از بین بردن ردپاها دقیق هستن چون قرار نیست همه سایتهایی که تو شبکهشون دارن رو بهتون بگن.
کسایی که لینک از PBNهاشون میفروشن به جای اینکه فقط ازشون برای بهبود رتبه سایتهای خودشون استفاده کنن، معمولاً بیشتر به سود کوتاهمدتشون اهمیت میدن تا سلامت بلندمدت PBNشون، که باعث میشه شناسایی این PBNها برای موتورهای جستجو تا حدی آسونتر باشه.
افسانه #۴: PBNها غیراخلاقی هستن
این موضوع قابل تفسیره.
گوگل معتقده که PBNها غیراخلاقی هستن.
با این حال، اکثر متخصصای سئوی منطقی و عینینگر میدونن که اینطور نیست.
اگرچه PBNها نقض آشکار دستورالعملهای وبمستر گوگل هستن، هر تاکتیک لینکسازی دیگهای هم همینطوره – حتی صرفاً درخواست از کسی برای لینک دادن به سایتتون.
هر کسی که هر کاری برای به دست آوردن لینک انجام میده، مرتکب دقیقاً همون نقض دستورالعملهای وبمستر گوگل شده که کسی که از یه PBN استفاده میکنه مرتکب شده.
هیچ منطقه خاکستریای وجود نداره.
(نکته: این دقیقاً فقط نقض دستورالعملهای وبمستر گوگله – نه هیچ قانون، مقررات یا قانونگذاریای.)
مهمه اشاره کنیم که کاری که برای سایتهای خودتون انجام میدید کاملاً به خودتون بستگی داره.
با این حال، اگه با مشتریها کار میکنید، و بدون اینکه کاملاً از خطرات جریمه دستی مطلعشون کنید، از تاکتیکی مثل این برای سایتهای اونا استفاده میکنید، این در واقع غیراخلاقیه.
افسانه #۵: PBNها خطرناکن
این افسانه قبلاً تا حدی تحت افسانه #۳ پوشش داده شده، جایی که درباره اینکه PBNها به این راحتی قابل شناسایی نیستن صحبت کردیم.
همچنین تا حدی تحت افسانه #۴ پوشش داده شده، جایی که درباره اخلاقیات PBNها صحبت کردیم.
با این حال، خطراتی وجود داره که با PBNها میاد، ولی این خطرات معمولاً نسبت به هر تاکتیک دیگهای کم و بیش یکسانه.
واقعیت اینه که دقیقاً هر تصمیمی تو کسبوکار مسئله سنجش خطرات بالقوه در برابر پاداشهای بالقوست.
این هم فرقی نداره.
یه خطر بالقوه جریمه دستی وجود داره، که در مورد هر تاکتیک لینکسازی صادقه.
با این حال، مهمه توجه کنیم که اگه یه PBN بیدقت راهاندازی شده باشه یا صاحبش لینک های زیادی به دیگران بفروشه، اون خطر به شدت بالا میره چون احتمال شناسایی شدن توسط موتورهای جستجو افزایش پیدا میکنه.
آماده سازی برای ساخت PBN
نمیخوام خیلی عمیق وارد ساخت یه PBN بشم چون متغیرهای خیلی زیادی درگیرن و رویکردهای خیلی متفاوتی که یه نفر میتونه داشته باشه وجود داره، و تاکتیکها با گذر زمان همچنان تکامل پیدا میکنن، ولی میخوام یه نمای کلی سریع بدم.
قدم اول تامین دامنههای مناسبه.
یه گزینه اینه که دامنههای کاملاً جدید بخرید و از صفر شروع کنید، که کیفیت بالاتری رو تضمین میکنه.
این معمولاً در بلندمدت بهتره، ولی زمان بیشتری میبره چون باید اعتبار این سایتها رو بالا ببرید قبل از اینکه بتونن ارزشی منتقل کنن.
گزینه دیگه به دست آوردن سایتهای موجود یا خرید دامنههای منقضی شدست.
اگرچه این معمولاً سریعتر نتیجه میده، ولی باید تاریخچه دامنه رو با دقت ارزیابی کنید.
تلاش برای ایجاد ارزش از دامنهای که قبلاً برای اسپم استفاده شده میتونه معادل دیجیتالی تلاش برای بازسازی خونهای باشه که قبلاً آزمایشگاه مواد مخدر بوده.
بعدش، باید وردپرس رو روی دامنههای شبکهتون نصب کنید و بهروزشون نگه دارید.
این مخصوصاً مهمه چون PBNها تمایل دارن بیشتر از سایتهای معمولی مورد حمله هکرها قرار بگیرن.
از اونجایی که معمولاً توجه کمتری بهشون میشه و پلاگینها و قالبها اغلب مرتب بهروز نمیشن، اهداف راحتتری هستن.
بعد باید محتوای اصیل و مفید برای این سایتها ایجاد کنید. مقدار، عمق، کمیت و تناوب توسط کاری که رقباتون انجام میدن تعیین میشه.
و در نهایت، باید لینکهای باکیفیت به PBNهاتون بدید تا بتونن اعتبار رو به سایتهای دیگهتون منتقل کنن.
همونطور که واضحه میبینید، ساخت و مدیریت یه PBN خیلی بیشتر از راهاندازی یه مشت سایت وردپرسی و پر کردنشون با محتوای اسپین شده آشغاله.
این یه مهارت تخصصیه و به نگهداری مداوم نیاز داره.
معمولاً به یه مقیاس خاص هم نیاز داره تا از نظر مالی معنی داشته باشه.
در نهایت باید از PBNها استفاده کنیم یا نه؟
نمیتونم به جای شما جواب بدم.
ممکنه شما از اون آدمایی باشید که ترجیح میدن کاملاً محتاط عمل کنن، یا ممکنه با ریسکهای قابل توجه کاملاً راحت باشید.
بعضیا ممکنه تو صنایعی کار کنن که فضای سئوش نسبتاً غیررقابتیه، در حالی که بقیه مجبورن بیرحمانه با رقبایی که حاضرن هر کاری برای پیشی گرفتن انجام بدن بجنگن.
شاید زمینه فنی قوی و زمان، پول و منابع لازم برای ساخت یه PBN رو داشته باشید، یا شاید مجبور باشید خیلی بیشتر سرمایهگذاری کنید تا یکی دیگه این کار رو براتون انجام بده.
متغیرهای زیادی تو این تصمیم دخیلن.
در نهایت، باید این تصمیم رو بر اساس رقباتون، ریسک در برابر پاداش، و میزان تحمل ریسک خودتون بگیرید.