سئوی پروگراماتیک (Programmatic SEO) چیست؟ با مثال و آموزش اجرا

تصور کنید بتونید با یک کلیک، هزاران صفحه برای سایتتون بسازید که هر کدوم برای یک کلمه کلیدی خاص طراحی شدن و توی نتایج گوگل رتبه بگیرن. این ایده جذاب، دقیقاً همون کاریه که سئوی پروگراماتیک انجام می‌ده.

سئوی پروگراماتیک چیست؟

سئوی پروگراماتیک (Programmatic SEO) یعنی استفاده از اتوماسیون و ابزارهای خودکار برای تولید و انتشار تعداد خیلی زیادی صفحه وب. هدف از ساخت این صفحات، گرفتن رتبه در نتایج جستجو برای هزاران کلمه کلیدی مختلفه.

معمولاً در این روش، اول چند تا قالب (Template) طراحی می‌کنیم و بعد این قالب‌ها رو با داده‌هایی که از طریق «وب اسکرپینگ» (Web Scraping)، APIها یا پایگاه‌داده‌های اختصاصی خودمون جمع‌آوری کردیم، پر می‌کنیم. به این ترتیب، صفحاتی ساخته می‌شن که هر کدوم یک جستجوی خیلی خاص و دقیق رو هدف قرار می‌دن.

سئوی پروگراماتیک بیشتر توسط وب‌سایت‌های گردشگری، پلتفرم‌های املاک و فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ استفاده می‌شه.

نمونه‌های موفق سئوی پروگراماتیک

بریم چند تا از موفق‌ترین نمونه‌های سئوی پروگراماتیک رو در سطح وب ببینیم تا موضوع کاملاً براتون جا بیفته:

Yelp

یلپ (Yelp) یک دایرکتوری کسب‌وکاره که کل وب‌سایتش رو بر پایه محتوای پروگراماتیک ساخته.

این سایت برای بیش از ۱۵۰ شهر، صفحات اصلی (Top-level) داره. کاربران می‌تونن از این صفحات اصلی، وارد زیرشاخه‌های مختلفی مثل رستوران‌ها، مراکز خرید، تفریحات شبانه و… بشن.

یلپ برای هر شهر، به صورت پروگراماتیک یا خودکار، صفحاتی رو تولید می‌کنه (مثلاً «رستوران‌های تهران» یا «مراکز خرید در اصفهان»). هر کدوم از این صفحات، لیستی از کسب‌وکارها رو به همراه جزئیاتی مثل آدرس، ساعت کاری و امتیازات نشون می‌ده.

کاربران می‌تونن روی هر کسب‌وکار کلیک کنن تا وارد صفحه اختصاصی اون بشن (این صفحات هم به صورت پروگراماتیک ساخته شدن) و اطلاعات مهم و نظرات بقیه رو ببینن.

یلپ کسب‌وکارها رو تشویق می‌کنه که پروفایل خودشون رو مدیریت و آپدیت کنن. این کار باعث می‌شه صفحات جزئیات بیشتر و اطلاعات به‌روزتری داشته باشن.

Tripadvisor

تریپ‌ادوایزر (Tripadvisor) یک وب‌سایت برنامه‌ریزی سفره که راهنماهای سفر، لیست هتل‌ها، نقد رستوران‌ها و کلی اطلاعات دیگه رو ارائه می‌ده. بخش بزرگی از استراتژی محتوای این سایت بر پایه سئوی پروگراماتیک بنا شده.

صفحات «کارهایی که در [نام شهر] می‌توان انجام داد» (Things to Do in [City]) در این سایت، لیستی از جاذبه‌های محبوب، دیدنی‌ها و فعالیت‌های هر شهر رو نشون می‌ده و به توریست‌ها کمک می‌کنه برای سفرشون برنامه‌ریزی کنن.

از این صفحه، کاربران می‌تونن روی هر جاذبه کلیک کنن تا به صفحه اختصاصی اون منتقل بشن. این صفحه اطلاعات بیشتری درباره اون مکان و لینکی برای رزرو بلیط ورودی (در صورت وجود) در اختیارشون قرار می‌ده.

Wise

وایز (Wise) یک شرکت فین‌تکه که خدمات انتقال پول برای کسب‌وکارها و افراد رو فراهم می‌کنه. این شرکت از سئوی پروگراماتیک برای هدف قرار دادن کلمات کلیدی دم‌دراز (Long-tail keywords) یا همون عبارت‌های جستجوی خیلی خاص، مرتبط با تبدیل ارز استفاده می‌کنه (مثلاً «تبدیل دلار به یورو»).

هر کدوم از این صفحات شامل یک ابزار تبدیل ارز، یک نمودار که نرخ تبدیل رو در طول زمان نشون می‌ده، یک راهنمای کوتاه برای نحوه تبدیل ارز با استفاده از Wise و لینک‌هایی به صفحات تبدیل ارز دیگه در همون سایته.

مزایا و معایب سئوی پروگراماتیک

اگه سئوی پروگراماتیک درست و اصولی انجام بشه، می‌تونه رتبه‌های بالاتر و ترافیک ارگانیک (ورودی رایگان از گوگل) خیلی بیشتری رو براتون به همراه داشته باشه.

مزایای سئوی پروگراماتیک این‌ها هستن:

• دیده‌شدن بیشتر (Greater visibility): با ساختن تعداد زیادی صفحه که کلمات کلیدی دم‌دراز و مرتبط رو هدف گرفتن، ترافیک ارگانیک سایتتون به شدت بالا می‌ره و ممکنه به نرخ تبدیل‌های ارزشمندی هم منجر بشه.
• مقیاس‌پذیری (Scalability): سئوی پروگراماتیک به شدت مقیاس‌پذیره و به شما اجازه می‌ده ده‌ها، صدها یا حتی هزاران صفحه جدید تولید کنید.
• بهره‌وری (Efficiency): وقتی قالب صفحات رو طراحی کردید و داده‌های مورد نیازتون رو هم جمع‌آوری کردید، ساختن صفحات جدید خیلی سریع انجام می‌شه.
• مزیت رقابتی (Competitive advantage): هنوز خیلی از کسب‌وکارها از سئوی پروگراماتیک استفاده نمی‌کنن. این یعنی اگه شما اولین نفری باشید که در بین رقبای خودتون از این روش استفاده می‌کنید، می‌تونید یک مزیت رقابتی بزرگ به دست بیارید.

اما قبل از اینکه سراغ سئوی پروگراماتیک برید، این ریسک‌ها رو هم در نظر داشته باشید:

• جریمه‌های گوگل (Google penalties): اگه این کار رو اشتباه انجام بدید، ممکنه سایتتون پر از صفحاتی بشه که ارزش کمی برای کاربر دارن یا اصلاً بی‌ارزش هستن. این کار، سیاست‌های اسپم گوگل رو نقض می‌کنه و ممکنه باعث بشه گوگل سایت شما رو جریمه کنه و از نتایج جستجو حذف یا اولویتش رو کم کنه.
• مشکلات ایندکس (Indexation issues): تولید تعداد زیادی صفحه که خیلی شبیه به هم هستن، ممکنه باعث بشه گوگل اون‌ها رو به عنوان محتوای تکراری (Duplicate) ببینه. در این صورت، ممکنه همه صفحات شما ایندکس (ذخیره) نشن و در نتایج جستجو ظاهر نشن.
• پیچیدگی (Complexity): پیاده‌سازی سئوی پروگراماتیک معمولاً به درک خوبی از مفاهیم سئوی تکنیکال مثل داده‌های ساختاریافته (Structured Data)، لینک‌سازی داخلی و نقشه سایت (Sitemap) نیاز داره. همچنین برای جلوگیری از لینک‌های شکسته و اطمینان از به‌روز بودن داده‌ها، به نگهداری و بازبینی مداوم احتیاج داره.

چطور سئوی پروگراماتیک را شروع کنیم؟

اگه آماده‌اید که اولین کمپین سئوی پروگراماتیک خودتون رو راه‌اندازی کنید، این مراحل رو دنبال کنید:

۱. تحقیق کلمات کلیدی

کار رو با شناسایی کلمات کلیدی دم‌درازی که می‌خواید هدف قرار بدید، شروع کنید. این کلمات از دو بخش تشکیل می‌شن: کلمات کلیدی اصلی (Head terms) که کلمات کلی مرتبط با حوزه کاری شما هستن (مثلاً «بازاریابی») و کلمات اصلاح‌کننده (Modifiers) که اون‌ها رو خاص‌تر می‌کنن (مثلاً «برای استارتاپ‌ها»، «برای شرکت‌های SaaS» و غیره).

از اونجایی که برای ساخت هر صفحه به صورت جداگانه زحمت دستی زیادی کشیده نمی‌شه، معمولاً ارزشش رو داره که حتی کلمات کلیدی با حجم جستجوی خیلی کم (مثلاً ۱۰ جستجو در ماه) رو هم هدف قرار بدید.

ابزارهای تحقیق کلمه کلیدی مثل Keyword Magic Tool در Semrush می‌تونن در چند ثانیه هزاران ایده به شما بدن. کافیه یک کلمه کلیدی مرتبط با حوزه کاریتون رو وارد کنید و روی «Search» کلیک کنید.

مثلاً فرض کنید شما یک آژانس بازاریابی هستید و می‌خواید یک واژه‌نامه از اصطلاحات بازاریابی در سایتتون بسازید. می‌تونید عبارتی مثل «تعریف بازاریابی» رو در این ابزار وارد کنید. ابزار لیستی از کلمات کلیدی مرتبط رو به شما می‌ده.

حالا می‌تونید از فیلتر «Volume» (حجم جستجو) برای پیدا کردن کلمات کلیدی دم‌دراز استفاده کنید. در بخش «Custom range» بازه ۱۰ تا ۱۰۰۰ رو وارد کنید و نوع تطابق (Match type) رو هم روی «Exact Match» بذارید.

با این کار، لیستی از کلمات کلیدی دم‌دراز و مرتبط به دست میارید که می‌تونید در کمپین سئوی پروگراماتیک خودتون هدف قرار بدید.

۲. جمع‌آوری داده‌ها

حالا وقتشه داده‌هایی که قراره باهاشون صفحات رو پر کنید، شناسایی و جمع‌آوری کنید. چند روش رایج برای این کار وجود داره:

• وب اسکرپینگ (Web scraping): استفاده از یک اسکریپت یا ابزار اختصاصی برای جمع‌آوری خودکار داده‌های در دسترس عموم، یک روش رایج برای جمع‌آوری داده در سئوی پروگراماتیک است. اما حواستون باشه که حتماً قوانین سایت میزبان و مقررات قانونی کشور رو رعایت کنید. یادتون باشه این روش به دانش فنی نیاز داره و برای مبتدی‌ها مناسب نیست (اما یک برنامه‌نویس می‌تونه کمکتون کنه).
• APIها: می‌تونید از APIها هم استفاده کنید؛ مثل Google Places API (برای داده‌های کسب‌وکارهای محلی) یا OpenWeather API (برای اطلاعات آب و هوا). این گزینه به خصوص اگه نیاز دارید داده‌های صفحاتتون به صورت لحظه‌ای (Real-time) آپدیت بشن، عالیه. برای این روش هم احتمالاً به کمک یک برنامه‌نویس نیاز خواهید داشت.
• تحقیق دستی (Manual research): با اینکه این روش وقت‌گیرترین گزینه‌ست، اما گاهی اوقات ضروریه؛ به خصوص اگه برای ساخت صفحات به داده‌هایی نیاز دارید که به سختی پیدا می‌شن (مثلاً آمارها یا روندهای خاص بازار).

برای مثال آژانس بازاریابی ما، تحقیق دستی منطقی‌ترین گزینه‌ست. شما باید منابع معتبر رو بررسی کنید تا بتونید با قلم خودتون، تعاریف دقیقی برای اصطلاحات بنویسید.

اگه در پیدا کردن بهترین منابع برای داده‌هاتون مشکل دارید، صفحاتی که در حال حاضر برای کلمات کلیدی شما رتبه بالایی دارن رو بررسی کنید و ببینید اون‌ها از چه منابعی بیشتر استفاده کردن.

۳. ساخت پایگاه‌داده (Database)

ساختن یک پایگاه‌داده که تمام اطلاعات مورد نیاز برای ساخت صفحات رو در خودش داشته باشه، به کار شما نظم می‌ده و اجرای سئوی پروگراماتیک رو ممکن می‌کنه.

این پایگاه‌داده باید فیلدهایی برای اطلاعات هر صفحه داشته باشه، مثل:

• تگ عنوان (Title tag): عنوانی که در نتایج جستجو و تب مرورگر نمایش داده می‌شه.
• تگ H1: عنوان اصلی داخل صفحه.
• متا دیسکریپشن (Meta description): توضیحات کوتاهی که زیر عنوان در نتایج جستجو نشون داده می‌شه.
• متن اصلی (Body text): محتوای اصلی صفحه.

برای ساخت این دیتابیس می‌تونید از یک ابزار ساده مثل Google Sheets استفاده کنید. Airtable هم گزینه خوب دیگه‌ایه.

اگه از گوگل شیتس استفاده می‌کنید، یک فایل اسپردشیت بسازید و برای هر فیلد یک ستون در نظر بگیرید. بعد سلول‌ها رو به صورت دستی با داده‌های مرتبط پر کنید.

حتی می‌تونید از ابزارهایی مثل ChatGPT برای پر کردن این فایل کمک بگیرید. فقط یادتون باشه که حتماً محتوای تولید شده رو از نظر دقت، لحن برند و صحت اطلاعات ویرایش کنید.

برای پروژه‌های بزرگ‌تر، بهتره از یک پایگاه‌داده SQL (برای پروژه‌های متوسط تا بزرگ) یا یک انبار داده (Data Warehouse) مثل BigQuery یا Snowflake (برای پروژه‌های غول‌پیکر) استفاده کنید.

۴. تولید صفحات وب

وقتی پایگاه‌داده شما آماده شد، وقتشه که صفحات وب‌سایت رو تولید کنید.

برای این کار گزینه‌های مختلفی وجود داره و رویکرد شما تا حد زیادی به سیستم مدیریت محتوا (CMS) شما بستگی داره.

اگه از وردپرس استفاده می‌کنید، می‌تونید از پلاگین‌هایی مثل WP All Import برای ساختن صفحاتتون کمک بگیرید.

کافیه فایل گوگل شیتس خودتون رو با فرمت CSV. دانلود و در پلاگین WP All Import آپلود کنید. این پلاگین به صورت خودکار داده‌ها رو از فایل شما می‌خونه.

بعد از آپلود فایل، در قسمت «Create new» گزینه مناسب (که به احتمال زیاد «Posts» یا «نوشته‌ها» است) رو انتخاب کنید و روی «Continue to Step 2» کلیک کنید.

روی «Continue to Step 3» کلیک کنید.

حالا می‌تونید با یک رابط کاربری کشیدن و رها کردن (Drag-and-drop)، هر ستون از فایل اکسل رو به فیلد مربوطه در وردپرس متصل کنید. در مثال واژه‌نامه بازاریابی ما، باید ستون‌های «H1» و «Definition» رو به این شکل متصل کنید:

برای فیلدهای سئو مثل تگ عنوان و متا دیسکریپشن، شاید لازم باشه فیلدهای سفارشی (Custom Fields) تعریف کنید.

اگه از قبل پلاگین Yoast SEO رو برای بهینه‌سازی محتوا نصب کرده باشید، وقتی روی دکمه «See Detected Fields» در بخش «Custom Fields» کلیک کنید، این ابزار به صورت خودکار اون فیلدها رو شناسایی می‌کنه. بعد شما می‌تونید ستون‌های مربوطه از فایل اکسل رو بهشون متصل کنید.

مثل این:

در مرحله بعد، WP All Import از شما می‌خواد که یک شناسه منحصر به فرد (Unique Identifier) برای هر پست تعیین کنید. این شناسه باید برای هر صفحه ثابت بمونه، حتی اگه اون صفحه در آینده آپدیت بشه.

از اونجایی که تگ‌های H1 معمولاً تغییر نمی‌کنن، می‌تونید از اون‌ها به عنوان شناسه منحصر به فرد صفحاتتون استفاده کنید و روی «Continue» کلیک کنید.

در نهایت، روی «Confirm & Run Import» کلیک کنید تا صفحات شما ساخته بشن.

حالا پلاگین کار رو برای شما انجام می‌ده.

معمولاً ساختن همه صفحات فقط چند دقیقه طول می‌کشه، اما اگه تعداد صفحات خیلی زیاد باشه، ممکنه زمان بیشتری لازم باشه.

استراتژی سئوی پروگراماتیک خود را اجرا و پیگیری کنید

وقتی صفحات شما ساخته شدن، باید حواستون به عملکرد اون‌ها در صفحات نتایج موتورهای جستجو (SERPs) باشه.

می‌تونید از ابزارهایی مثل Position Tracking در Semrush استفاده کنید تا رتبه کلمات کلیدی خودتون رو رصد کنید و با یک نگاه، عملکردشون رو ببینید.

اجرای استراتژی سئوی پروگراماتیک می‌تونه انقلابی در کسب‌وکار شما ایجاد کنه، اما همونطور که دیدید، پیچیدگی‌های فنی خودش رو هم داره. اگه این فرآیند براتون سخته یا وقت کافی برای انجامش رو ندارید، نگران نباشید! تیم متخصص رادزاد آماده‌ست تا در تمام مراحل، از تحقیق کلمات کلیدی گرفته تا پیاده‌سازی فنی و تولید صفحات، در کنار شما باشه.

برای دریافت مشاوره و شروع یک پروژه موفق سئوی پروگراماتیک، با ما تماس بگیرید.